Wat zijn kiemen?

Kiemen zijn de jonge, groene plantjes die ontspruiten uit de zaden van bijna iedere levende vegetatie waarin ze voorkomen. Dit zijn onder meer noten, zaden, pitten, granen, bonen, peulvruchten en diverse soorten grassen als gerstegras en tarwegras.

Gebruik alleen biologische zaden om te kiemen.

Men onderscheidt kiemen (het zaadje/de boon met een kiem eruit) en spruiten of microgroente (zaadje, wortel, stengel, blaadje).

Waarom kiemen?

Kiemen zijn een rijke bron van vitamine C. Vooral in de winter, wanneer er minder verse groentes beschikbaar zijn, kunnen kiemen een waardevolle aanvulling op de voeding zijn.

Door het kiemproces wordt een deel van de koolhydraten, eiwitten en vetten omgezet in de bouwstenen ervan. Hierdoor zijn de kiemen lichter, beter en sneller verteerbaar voor de mens dan het zaadje zelf.

Heb je niet de mogelijkheid om zelf een tuin te hebben? Kiemen kweken kun je overal! Het is mooi om iets te zien groeien, en dat je het ook nog kunt opeten!

Granen en pitten kiemen

  • Tarwe, spelt, quinoa, boekweit, rogge, wilde rijst, gerst, etc., zonnebloempitten, pompoenpitten, fenegriek.
  • Kiem in een glazen pot.
  • Eet de kiemen als de kiem ongeveer net zo groot is als de graankorrel. De graankorrel moet zacht zijn. Bewaar daarna koel zodat het groeiproces stopt.

Peulvruchten kiemen

  • Kikkererwten, erwten, linzen, diverse soorten bonen
  • Kiem in een glazen pot.
  • Eet de kiemen als ze net wat langer zijn dan de boon/erwt zelf, maar voordat er groene blaadjes aan komen. Eet ze bij voorkeur niet rauw, maar stoof ze kort mee in een gerecht.

Zaden kiemen

  • Alfalfa, broccoli, radijs, etc.
  • Kiem in een glazen pot of als microgroente
  • Eet de kiem als er al kleine groene blaadjes aan gekomen zijn. Het kan in zijn geheel worden gegeten.

Microgroente kiemen

  • Tuinkers, rucola, broccoli, radijs, rode en witte kool, mosterd, basilicum.
  • Kiem op een schaaltje.
  • Eet de kiem als het een klein plantje is, met de eerste groene blaadjes. Oogst stengel en blad.

Zaden en planten die niet geschikt zijn om te kiemen (giftig!)

Aardappel, tomaat, peper, paprika, aubergine.

Werkwijze microgroente

  1. Je kunt een schaaltje, bloempotje of schoteltje daarvoor nemen.
  2. Strooi de zaadjes op natte watten of een stukje nat keukenpapier of een laagje potgrond (geschikt voor groente).
  3. Het mag dan 24 uur in het donker gezet worden.
  4. Geef het regelmatig wat water en zorg dat het nooit droog komt te staan.

Werkwijze glazen pot

  1. Doe wat zaad in een glazen pot en vul die met water en laat het weken (zie tabel voor weektijden). Gebruik alleen biologisch zaad.
  2. Leg een stukje horrengaas over de opening van de pot en bevestig het met een elastiekje.
  3. Giet het weekwater af, door het gaas heen. Gooi het spoel- en weekwater niet weg maar vang het op om als gietwater voor de planten binnen of buiten te gebruiken.
  4. Spoel de kiemen 1 à 2 keer en giet al het spoelwater af. Bij het spoelen mogen de zaden zwemmen en ronddraaien in het water. Zorg dat het goed uitlekt door de pot schuin ondersteboven te zetten. Teveel nattigheid kan voor bacteriegroei of schimmelvorming zorgen.
  5. Spoel de kiemen op deze manier elke ochtend en avond. Zet het potje op een niet al te warme, half donkere plek. Voor peulvruchten (erwten, bonen, linzen) zet u de
    kiemen op een donkere plek (bijvoorbeeld afgedekt met een doek).
  6. De kiemen kunnen gegeten worden als ze uitgelopen zijn (zie tabel voor kiemtijden).
  7. Voor het bewaren dien je de kiemen goed te spoelen en af te laten druipen. Dan kun je ze in de koelkast (een paar dagen) bewaren (zie kiemtabel). Broccolikiemen kun je ook in de diepvries bewaren.

Tips

  1. Granen kunt u één dag vóór het kiemen in de koelkast leggen. Wanneer je ze er weer uithaalt krijgen ze de lentekriebels en gaan ze beter kiemen.
  2. Op warme zomerdagen zet je de kiemen het best in de kelder of een koele plek. Ze verdragen geen direct zonlicht en veel warmte!
  3. Gebruik voor het spoelen steeds water op kamertemperatuur.
  4. Dek het kiempotje de eerste dagen af. Later wordt indirect daglicht verdragen. Meer of minder licht zorgt voor meer of minder bladgroen.
  5. In de koelkast kunnen ze meestal zolang bewaard blijven als hun kiemtijd was. Alfalfa bv. heeft een kiemtijd van 7 dagen en blijft daarna nog 7 dagen houdbaar in de koelkast. (Voorwaarde: spoel de pot om de twee dagen en sluit hem niet luchtdicht af.)

Kiemtabel

Download hier een handige tabel met hoeveelheden, week- en kiemtijden.

Bronnen en handige links:

https://www.graanmolen.com/kiemglas-3x750ml-met-houder-en-druppelschaal-wit-233.html (handige kiemset)

https://www.slowjuice.nl/nl/kiemglas-germ-line.html (kiemset en uitleg)

https://www.voedwel.nl/weblog/spruiten-en-kiemen/ (uitleg over diverse soorten kiemen)